Flag of Timor-Leste

Promove a reprezentasaun signifikativu e Responsivu (IRI)

Language: English | Tetun

Objetivu:

Hodi apoiu Timor-Leste nia partidu polítiku sai efetivu liu, transparente no responsivu liu husi haforsa sira nia estrutura no kapasidade komunikasaun.

Lokalidade:

Nationwide

Parseriu:

International Republican Institute (IRI)

Durasaun:

May 2011 – September 2014

Akordu Kooperativa:

$3 million

Parseria Kontaktu:

Dimitar Stojkov

Xefe de Projetu

Email: dstojkov@iri.org

USAID Kontaktu:

Germano Boavida

Project Management Specialist

Email: gboavida@usaid.gov

Lala’ok:

Timor-Leste, nasaun demokrasia foun terseiru iha mundu, hala’o ona eleisaun dala hitu ne’ebé livre no justu depois independénsia iha 2002. Embora nasaun ne’e hetan ona mudansa ne’ebé signifikativu iha governasaun, reforma lejislátivu, instituisaun estadu sira no sidadaun nia kapasidade resposta. Governu Timor-Leste kontinua hasoru dezafiu ne’ebé bo’ot. Buat sira ne’e inklui frakeza husi kapasidade institusionál no umanu husi instituisaun governu sira, dependénsia ne’ebé maka’as ba estadu nia fundu petrolium, taxa husi pobreza ne’ebé aas, dezempregu no un-alfabetizmu. 

Rezumu:

USAID Promove a reprezentasaun signifikativu e Responsivu apoiu nasaun nia partidu polítiku iha sira nia esforsu ba sai efetivu liu, transparente, no responsivu liu husi haforsa estrutura baze no peskiza no kapasita komunikasaun. Liu husi fundu ne’e, USAID ajuda membru parlamentu sira hasae sira nia reprezentasaun ba iha konstituisaun liu husi dezenvolve kapasitasaun outreach no asiste partidu polítiku hasae sura nia kolaborasaun hamutuk ho administrasaun lokál. Alende ne’e, USAID Fostering Meaningful and Responsive Representation akompaña iha promove eleisaun ne’e livre, justu no pas durante eleisaun nasionál 2012 iha Timor-Leste, fornese edukasaun votante no síviku no apoiu observasaun ba eleisaun.

IRI

 

Hanesan Timor-Leste konsolida ninia demokrasia, sidadaun bele moos bele eleitu ofisiais ne’ebe responsavel ba halo polítika no prestasaun servisu. Iha tinan 2013, USAID Promove a reprezentasaun signifikativu e Responsivu akompaña reprezentante partidu polítiku importante haat iha parlamentu, apoiu eleitu ofisiais ba elabora konstrutivamente ho sira nia konstituisaun hodi ko’alia konaba prioridade sidadaun nian. Liu husi fundu ne’e, USAID apoiu membru de partidu no parlamentár, sira ne’ebe barak reprezentante dahuluk eleitu iha tinan 2012, hodi simu treinamentu no hasa’e sira nia individuál no abilidade professional de partidu iha aprezentasaun ba públiku, planu estratéjia, alokasaun fundu, no internal organizasaun partidu. Iha tinan 2013, USAID Promove a reprezentasaun signifikativu e Responsivu moos fasilita forum públiku ho parlamentáriu iha distritu nein, ho aprosimasaun partisipante hamutuk 700 husi komunidade rural, ONG no Media. Partisipante hato’o sira nia hanoin ho sira nia ofisiais reprezentante de eleitu konaba governasaun, korrupsaun no prioridade servisu. Liu husi fundu, USAID moos promove partisipasaun feto iha prosesu polítika; porsentu 27 partisipa iha partidu polítiku nia treinamentu mesak feto.    

Objetivu importante husi USAID Promove a reprezentasaun signifikativu e Responsivu mak:

  1. Hodi halo partidu polítiku efetivu, transparente, no responsivu liu husi haforsa estrutura de baze no kapasidade komunikasaun internal; 
  2. Hodi dezenvolve kapasidade de outreach ba membru parlamentu no sira nia partidu polítiku ida-idak hodi hasae sira nia abilidade ba reprezenta saida mak konstituisaun hakarak; no
  3. Hodi hadi’a kolaborasaun entre partidu polítiku no administrasaun lokál hodi bele responde di’ak ba presiza husi komunidade distritu sira.