Flag of Timor-Leste

USAID's Projetu Promove Liberdade Informasaun ba Governasaun Inkluzivu

Language: English | Tetun

Objetivu:

Project’s objetivu atu hadi’a governasaun liu husi involve opiniaun públiku iha demanda ba transparénsia no akuntabilidade ne’ebe di’ak liu tan iha governu liu husi direitu ne’ebe signifikativu hodi asesu ba informasaun.

Lokalidade:

13 Municipalities

Parseriu:

Centro de Estudos Para a Paz e Desenvolvimento (CEPAD)

Durasaun:

Setembru 29, 2015 to Setembru 28, 2017

Cooperative Agreement:

AID-472-A-15-00002

Parseriu Kontaktu:

Joao Boavida

Executive Director

Email: joao.boavida@tl-cepad.org

USAID KOntaktu:

Ana Guterres

Project Management Specialist

Email: aguterres@usaid.gov

Lala’ok:

Dezde Independénsia, Timor-Leste hasoru dezafiu bo’ot iha estabelesimentu estadu ida ne’ebe viavel no demokrasia ida ne’ebe reprezentativa. Maski nune’e, progresu komesa hala’o ho Timor-Leste hala’o ona eleisaun barak ne’ebe justu no livre, ikus liu mak iha tinan 2012.Maibe, Timor-Leste sei falta sistema governasaun fundamental ne’ebe esensiál hodi bele responde ho adekuadu ba kiak no dezempregu ne’ebe sei as, sósiu-ekonomia desigualdade ne’ebe aumenta no konflitu ne’ebe seidauk resolve. Timor-Leste hasoru dezafiu iha mantein direitu umanus, hamenus impunidade no hasae asesu ba servisu públiku báziku. 

USAID servisu hamutuk ho governu Timor-Leste atu harii resilensia instituisaun demokrátiku no konsolida liu tan pratika sira boa governasaun nian. USAID mós servisu hamutuk ho judisiáriu iha Timor-Leste atu fasilita asesu ba justisa ba populasaun sira iha area rural. 

Rezumu:

USAID’s nia Projetu Promove Liberdade Informasaun ba Governasaun Inkluzivu ho objetivu atu hadi’a governasaun liu husi involve opiniaun públiku iha demanda ba transparénsia no akuntabilidade ne’ebe di’ak liu tan iha governu liu husi direitu ne’ebe signifikativu hodi asesu ba informasaun. Asesu ba informasaun nudar instrumentu multi-dimensional ne’ebe mak espera bele haforsa fundasaun ba estabilidade sosiál, dezenvolve institusionál iha setór públiku no provizaun ba servisu públiku ne’ebe efikas tanba ne’e mak bele permite sidadaun sira hodi konstrutivamente involve iha moris polítika no governu bele sai transparente no akuntável liu tan. Rezultadu husi projetu sei inklui: Sosiedade sivíl informada ho didi’ak no iha poder hodi foti desizaun ba liberdade informasaun; administrasaun públiku hatudu atitude pozitivu hodi sai transparente no akuntavel liu tan liu husi hadi’a dokumentasaun ba informasaun públiku, arkivu, no disponibilidade ba sosiedade sivíl no públiku tomak; no sosiedade sivíl kolabora hamutuk ho ajénsia importante governu nian hodi lansa ho susesu inisiative ba informasaun no prevensaun ba korrupsaun no dezenvolve no implementa kampaña hodi apoiu pratika no prinsípiu sira demokrátiku nian.