Juventude Timor-oan Ativu Nafatin iha Prosesu Polítiku

Kinta, Dezembru 1, 2016
USAID Project Management Specialist, Germano Boavida, USAID's Ba Distrito COP Carolyn Tanner and President of CNE, Dr. Alcino de Araújo Baris launched a research report
USAID's Ba Distrito Project

USAID nia projetu Ba Distrito lansa ona relatóriu peskiza ida ne’ebé hatudu katak juventude Timor-oan sira ne’ebé seidauk vota iha intensaun aas atu partisipa iha eleisaun hotu iha futuru. 

Relatóriu ne’e, hanaran “Lian Foun: Juventude Timor-oan nia Envolvimentu iha Prosesu Polítiku”, lansa iha edifísiu Comissão Nacional de Eleições (CNE) iha Caicoli-Dili, no hatudu katak juventude ne’ebé seidauk vota iha eleisaun iha planu atu foti parte iha eleisaun hotu iha futuru, maibé ladún kontente ho lideransa nasionál tanba dala ruma la konsege realiza buat ne’ebé sira promete. 

Peskiza ne’e realiza husi projetu Ba Distrito – ne’ebé hetan apoiu jenerozu husi povu Amerikanu liuhusi Ajénsia Estadus Unidas ba Dezenvolvimentu Internasionál (USAID), no implementa husi Counterpart International – no analiza hamutuk ho Belun, iha objetivu atu haree votante foun sira nia opiniaun iha vida polítika inklui intensaun ba partisipasaun iha eleisaun lokál no nasionál. 

Xefe ekipa Counterpart International, Sra. Carolyn Tanner hatete katak, “Bainhira ami komprende saida mak motiva juventude sira atu partisipa iha prosesu politika iha Timor-Leste, ne’e sei ajuda partidu polítiku, sosiedade sivíl no oragun eleitorál sira hodi hakbesik-an ba joven sira ho efetivu liután no involve sira iha vida polítiku.”

Metodolojia ne’ebé uza iha peskiza ne’e maka liuhusi Grupu Diskusaun Foku ho juventude hamutuk 64 ne’ebé ho tinan entre 17 to’o tinan 20 ho partisipante walu (8) kada grupu (feto 4, mane 4) iha munisípiu tolu – Dili (grupu rua), Baucau (grupu tolu), no Covalima (grupu tolu). Partisipante sira hanesan votante foun ba iha eleisaun suku 2016. 

Peskiza no relatóriu ne’e husi Dra. Deborah Cummins no nia ekipa peskizadór sira, no esplora juventude nia hanoin no esperiénsia kona-ba kampaña polítika, persepsaun kona-ba sira nia reprezentante eleitu tantu lider nasionál no suku, no meius sira ne’ebé sira bele foti hodi involve-an nu’udar lider iha futuru oin mai. 

“Peskiza ne’e hatudu katak juventude Timor iha interese ne’ebe aas atu partisipa iha posesu polítika, nuudar votante no lideransa futuru. Wainhira  kompara ho nasaun seluk iha mundo tomak iha ne’ebe juventude sira nia interese iha polítiku komesa menus, maibe ida ne’e diak tebes atu hatene katak juventude iha Timor kontinua buka dalan atu hakbesik-an ba sira nia lideransa no kontribui ba sira nia nasaun nia futuru,” dehan Dra. Cummins. 

Rezultadu husi peskiza ne’e hatudu katak juventude Timor kontinua nafatin hatudu vontade boot atu vota iha futuru, atende kampaña polítiku no sai membru partidu polítiku.

Fó mós komentáriu iha lansamentu ne’e, Prezidente CNE, Dr. Alcino de Araújo Barris, SH, M.Si, hateten, “Juventude nia envolvimentu iha prosesu polítika ne’e importante tebes no ita hotu tenke tau mós konsiderasaun ba sira nia hanoin, opiniaun no partisipasaun iha prosesu dezenvolvimentu ida ne’e.” 

Relatóriu ne’e disponivel iha lian Ingles, Tetun no bele asesu ba iha Counterpart International  webpage http://www.counterpart.org/timor-leste-engaging-youth-political-process/